Bijna 1000 jaar hebben mensen dit gebied onder handen genomen en dat zullen ze blijven doen. Daarom is het belangrijk dat de Vrienden van het Bentwoud laten zien dat dit gebied en haar landschapshistorie belangrijk zijn. Met deze woorden sloot historicus Ton Vermeulen zijn presentatie voor de ruim 50 aanwezigen op de voorjaarsvergadering 2019 van onze vereniging af.

Terug naar 2000 jaar geleden: van Jutland tot Vlaanderen was het achter de duinen één moeras, voor dit gebied gold dat van de Vliet tot aan Utrecht. Mensen woonden langs de kust en op de hogere oevers langs de Rijn. Kaarten van begin 19^de eeuw tot die van het jaar 2000 laten een leeg gebied zien met weinig bewoning. Maar de kaart van 2018 toont de fors toegenomen bebouwing. Vermeulen wijst aan: “Het Bentwoud vormt duidelijk een buffer, maar voor hoe lang?”

De ontginning startte zo’n 1000 jaar geleden vanuit de bestaande waterwegen. Na een enorme stortvloed in 1163 trokken de mensen wat verder van de Rijn weg naar hogere gebieden zoals het huidige Hazerswoude-Dorp.Van daaruit zette men in zuidelijke richting de ontginning door. Rond die tijd trokken ook mensen langs het veenstroompje de Gouwe en stichten Boskoop.Bleiswijk en Zevenhuizen zijn vanuit de Rotte ontgonnen. Al met al waren er rond 1500 60 huizen met 40 koeien, net genoeg voor eigen gebruik. Dit waren geen boerderijen, de nadruk lag op het winnen van turf.

De turf was geen kleine handel, ondernemers lieten het landindustrieel uitgraven voor steenbakkerijen, bierbrouwerijen en broodbakkers. Men stak turf tot op grondwaterniveau, met kleine molentjes werd het drooggehouden. Vanaf 1530 werd er ‘geslagturfd’ oftewel gebaggerd. Zo ontstonden er enorme meren van soms wel 5 meter diep, zonder economische waarde. Met het nodige durfkapitaal dat we in de Gouden Eeuw volop hadden, en met technische kennis zijn de plassen met molens droog gemaald. Tot rond 1675 de economie inzakte en ook nog eens veepest de opbrengsten van het drooggemalen land deed kelderen. Vanaf midden 18^de eeuw ging het beter en is “de Noordplas’ waar het huidige Bentwoud een deel van vormt, drooggemalen. De “landscheiding” is de grens tussen verschillende hoogheemraadschappen. De landscheiding van Rijnland loopt van de duinen onder Wassenaar via de Leidschendam (tegenwoordig een sluis) via de A12 richting Berkel en dan noordwaarts tot de vroegere Hildam (zo ongeveer bij de fietsbrug over de N209) en dan zuidwaarts langs het Bentwoud richting Moerkapelle en Waddinxveen (Dorrekade) tot de Gouwe. Het heeft eeuwen geduurd voor de landscheiding helemaal gesloten was. Met het droogleggen verdween de Hoogeveense vaart, die ooit via de Hildam een verbinding tussen de Rotte en de Rijn gaf. En zo leven we in de 21^ste eeuw, waarin recreatie steeds belangrijker wordt in een steeds voller stuk van Nederland. In de Metropoolvisie 2017 wordt “gedroomd” over een vaarverbinding tussen de Rotte ende Oude Rijn. “Het zou mooi zijn als de waarde van de landschapselementen altijd een onderdeel is van de ontwikkeling van een gebied”, aldus Vermeulen.