Ook dit jaar 2023 heeft het bestuur van De Vrienden van het Bentwoud zich in woord en geschrift ingezet voor de belangen van het Bentwoud. Klik hier voor een overzicht.

Een aantal ‘gebiedsvrienden’ roept de provinciale politiek op om serieus werk te maken van het belang van natuurbeleving en groene recreatie in het drukke Zuid-Holland. De gebiedsvrienden pleiten voor een robuust en goed gefinancierd programma, waarin de totstandkoming van recreatieve en ecologische verbindingen tussen de natuur- en groene recreatiegebieden een speerpunt moet zijn.

Er zijn in Zuid-Holland allerlei belangen die vragen om aandacht en voorrang. Denk aan woningbouw, energietransitie, mobiliteit, stikstof, landbouw en economische ontwikkeling. Deze belangen raken regelmatig aan natuur- en recreatiegebieden en voeren daarbij vaak de boventoon. Natuurbeleving en groene recreatie zijn belangrijk om inwoners een goede leefomgeving in hun provincie te bieden. Toch is er in de  overheidsbegrotingen vaak niet voldoende geld beschikbaar gesteld voor investeringen en onderhoud. Bovendien is de aandacht in de politiek versnipperd. Dat moet veranderen. In de komende Provinciale Statenperiode dient er een gelijkwaardig gewicht te worden geschonken aan natuurbeleving en groene recreatie.

Gebiedsvrienden
Onze provincie Zuid-Holland kent een aantal gebieden met bijzondere natuur- en recreatiewaarden. Veelal kent zo’n gebied een groep inwoners die zich hebben verenigd, bijvoorbeeld onder de naam ‘Vrienden van (naam gebied)’. Deze oproep is van afkomstig van de volgende ‘gebiedsvrienden’: Vereniging Vrienden van Vlietland, Stichting Rotte-Verband. Bewonersvereniging ‘het Rietveld’, Stichting Vrienden van de Goudse Hout, Milieuvereniging Zuidplas, Platform Mooi Zuidplas, Natuur- en Vogelwacht Rotta en de Vrienden van het Bentwoud.

Lees hier de volledige oproep

Na de kerstdagen zin om naar buiten te gaan en lekker uit te waaien? Loop dan mee met de winterwandeling in het Bentwoud op ‘derde kerstdag’ dinsdag 27 december tussen 11:00 -14:00 uur. U kunt mee met de gidsen van De Vrienden van het Bentwoud voor een wandeling van ongeveer anderhalf uur. Na de wandeling staat er een lekkere broodbol met soep klaar, en warme chocola en glühwein. Aanmelden vooraf is noodzakelijk en kan tot vrijdag 23 december a.s.

De wandeling
De wandeling begint met een mooi uitzicht vanaf de heuvel van het ‘Landgoed Bentwoud’ en voert naar beneden door het omliggende gebied richting het oostelijk deel van het Bentwoud. We struinen over goed begaanbare paadjes door het oudste gedeelte van het Bentwoud, en over graspaden. Stevige, hoge wandelschoenen of laarzen zijn een must. Een hond mag alleen aangelijnd mee.
De route is ongeveer 5,5 km en duurt ongeveer anderhalf uur.

De feiten op een rij
*Datum: dinsdag 27 december 2022 vanaf 11.00 uur. De laatste gids vertrekt om 11.30 uur.
* Fietsen kunt u parkeren bij de tent bovenop het Landgoed Bentwoud.
*Parkeren auto: parkeerplaats Bentwoud-Noord, Hogeveenseweg  tussen Benthuizen-Boskoop.
*Startpunt wandeling: bovenop het Landgoed Bentwoud.
*Kosten: € 3,00 p.p. inclusief erwtensoep en drinken. Kinderen tot 12 jaar gratis.
*Aanmelden: aanmelden is noodzakelijk onder vermelding van het aantal personen via info@bentwoud.info.
* TIP: trek stevige wandelschoenen of laarzen aan.

Op 8 oktober 2022 heeft burgemeester Spies van Alphen aan den Rijn de prijzen uitgereikt aan de winnaars van de fotowedstrijd ‘Genieten van het Bentwoud’. De aanwezigen hebben daarna uit deze winnaars ook een winnaar ‘publieksprijs’ gekozen.
De fotowedstrijd had vier categorieën: landschap, dieren, planten en recreatie. Voor kinderen tot 12 jaar was er een aparte wedstrijd ‘Zoek de kleuren in het Bentwoud’. In elke categorie en in de jeugdwedstrijd heeft de jury 3 foto’s genomineerd. De prijswinnende foto’s zijn hieronder te bekijken.

De nominaties voor de fotowedstrijd ‘Genieten van het Bentwoud’ zijn bekend! Er zijn ruim 150 foto’s ingezonden, een prachtig resultaat. De fotowedstrijd had vier categorieën: landschap, dieren, planten en recreatie.
Voor kinderen tot 12 jaar was er een aparte wedstrijd ‘Zoek de kleuren in het Bentwoud’.
In elke categorie en in de jeugdwedstrijd heeft de jury 3 foto’s genomineerd. In totaal zijn er dus 15 foto’s genomineerd. Hieronder zijn ze te bekijken.
Op zaterdag 8 oktober 2022 zal burgemeester Spies van Alphen aan den Rijn de winnaars bekend maken.

Zo’n 40 leden genoten tijdens de voorjaarsbijeenkomst 2021 van de presentatie van Pieter van Dijk, de ‘hoffotograaf van het Bentwoud’. Zijn verhaal over de ontwikkeling van het Bentwoud en foto’s van de insecten en vogels oogstte na afloop een luid, digitaal applaus.
De leden hebben tijdens de bijeenkomst verder de voorstellen voor de statutenwijziging vrijwel unaniem goedgekeurd, hebben het bestuur décharge verleend op advies van de kascontrolecommissie, en zijn akkoord gegaan met de begroting voor 2021. Harry Ramler, de technische man binnen het bestuur (boomdeskundige, vogeldeskundige) en een van de oprichters van de vereniging, is opnieuw benoemd als bestuurslid.

In een gebied van zo’n 3000 hectare rondom het Bentwoud leven vermoedelijk 15 paartjes patrijzen. Die moeten we koesteren, want het aantal broedparen in Nederland is gedaald van 125.000 in 1970 naar maximaal 5.000 nu. Zo’n 25 leden schuiven in november 2020 via Zoom aan voor een verhaal over het Patrijzen-project door Johan van der Haven van het Vogelpark Avifauna. Het tweede onderwerp van de bijeenkomst is de mogelijke aanleg van de Verlengde Bentwoudlaan door het oostelijk deel van het Bentwoud.

Adri de Groot, de bekende natuurfotograaf, heeft de treurige teruggang van het aantal patrijzen aangekaart in zijn Vogeldagboek. En de Stichting Landschapsfonds Alphen aan den Rijn en Avifauna hebben de handschoen opgepakt. Het doel van het Patrijzen-project is om het aantal broedparen in onze regio de komende vijf jaar te stabiliseren. Er zijn drie boeren die gaan helpen door het inrichten van zogenaamde patrijzenoases, waar in Frankrijk en Engeland al ervaring mee is. In het Bentwoud leven op dit moment vermoedelijk drie broedparen. Ongeveer 150 hectare in het Bentwoud blijft open gebied met struikgewas, en is daarmee een fijne omgeving voor patrijzen om te blijven. Een gevaar voor hen en hun kroost vormen vooral loslopende honden, katten en vossen. Het aantal vossen is niet bekend, daarom laat Staatsbosbeheer daar volgend jaar onderzoek naar doen.

Plannen provincie voor inpassing N207 Zuid in het Bentwoud
Het tweede onderwerp van de bijeenkomst is de Verlengde Bentwoudlaan, de zg. N207 Zuid. Onze vereniging is gekant tegen de aanleg door het Bentwoud. Maar mocht de politiek uiteindelijk toch tot aanleg overgaan, dan willen we wel dat de inpassing zo weinig mogelijk impact heeft voor de wandelaars, fietsers of paardrijders in het Bentwoud. We willen de weg niet zien, horen of ruiken. Het concept provinciaal inpassingsplan (PIP) heeft voor onze vereniging vier pijnpunten:
* de provincie ziet het Bentwoud nu alleen nog als ‘openluchtrecreatie-gebied/veelzijdig recreatiebos’ zonder natuurwaarden. In 2014 was de benaming ‘grootschalig bos- en natuurgebied’ en in 2018 nog ‘uniek natuur- en recreatiegebied’;
* er ontbreekt compensatie voor verloren natuur. De provincie vindt een recreatieconcentratiepunt (RCP) met parkeerterrein (dus asfalt i.p.v. bomen) compensatie. De provincie denkt over een – overigens onmogelijke – ecologische verbinding tussen Bentwoud en Krimpenerwaard;
* er is geen geluidswal tussen de weg en het Bentwoud met als argument ‘dan beleeft de automobilist het bos’;
* ten westen van de weg in het Bentwoud komt een RCP met parkeerterrein. Wij vinden dat het voorstel van Van der Spek bij ingang Bentwoud noord het (enige) RCP moet worden. Mochten Alphen aan den Rijn en Staatsbosbeheer dat niet zo zien, dat vinden we dat het RCP en het parkeerterrein bij Boskoop aan de oostkant van de N207 Zuid moet liggen.

Bijna 1000 jaar hebben mensen dit gebied onder handen genomen en dat zullen ze blijven doen. Daarom is het belangrijk dat de Vrienden van het Bentwoud laten zien dat dit gebied en haar landschapshistorie belangrijk zijn. Met deze woorden sloot historicus Ton Vermeulen zijn presentatie voor de ruim 50 aanwezigen op de voorjaarsvergadering 2019 van onze vereniging af.

Terug naar 2000 jaar geleden: van Jutland tot Vlaanderen was het achter de duinen één moeras, voor dit gebied gold dat van de Vliet tot aan Utrecht. Mensen woonden langs de kust en op de hogere oevers langs de Rijn. Kaarten van begin 19^de eeuw tot die van het jaar 2000 laten een leeg gebied zien met weinig bewoning. Maar de kaart van 2018 toont de fors toegenomen bebouwing. Vermeulen wijst aan: “Het Bentwoud vormt duidelijk een buffer, maar voor hoe lang?”

De ontginning startte zo’n 1000 jaar geleden vanuit de bestaande waterwegen. Na een enorme stortvloed in 1163 trokken de mensen wat verder van de Rijn weg naar hogere gebieden zoals het huidige Hazerswoude-Dorp.Van daaruit zette men in zuidelijke richting de ontginning door. Rond die tijd trokken ook mensen langs het veenstroompje de Gouwe en stichten Boskoop.Bleiswijk en Zevenhuizen zijn vanuit de Rotte ontgonnen. Al met al waren er rond 1500 60 huizen met 40 koeien, net genoeg voor eigen gebruik. Dit waren geen boerderijen, de nadruk lag op het winnen van turf.

De turf was geen kleine handel, ondernemers lieten het landindustrieel uitgraven voor steenbakkerijen, bierbrouwerijen en broodbakkers. Men stak turf tot op grondwaterniveau, met kleine molentjes werd het drooggehouden. Vanaf 1530 werd er ‘geslagturfd’ oftewel gebaggerd. Zo ontstonden er enorme meren van soms wel 5 meter diep, zonder economische waarde. Met het nodige durfkapitaal dat we in de Gouden Eeuw volop hadden, en met technische kennis zijn de plassen met molens droog gemaald. Tot rond 1675 de economie inzakte en ook nog eens veepest de opbrengsten van het drooggemalen land deed kelderen. Vanaf midden 18^de eeuw ging het beter en is “de Noordplas’ waar het huidige Bentwoud een deel van vormt, drooggemalen. De “landscheiding” is de grens tussen verschillende hoogheemraadschappen. De landscheiding van Rijnland loopt van de duinen onder Wassenaar via de Leidschendam (tegenwoordig een sluis) via de A12 richting Berkel en dan noordwaarts tot de vroegere Hildam (zo ongeveer bij de fietsbrug over de N209) en dan zuidwaarts langs het Bentwoud richting Moerkapelle en Waddinxveen (Dorrekade) tot de Gouwe. Het heeft eeuwen geduurd voor de landscheiding helemaal gesloten was. Met het droogleggen verdween de Hoogeveense vaart, die ooit via de Hildam een verbinding tussen de Rotte en de Rijn gaf. En zo leven we in de 21^ste eeuw, waarin recreatie steeds belangrijker wordt in een steeds voller stuk van Nederland. In de Metropoolvisie 2017 wordt “gedroomd” over een vaarverbinding tussen de Rotte ende Oude Rijn. “Het zou mooi zijn als de waarde van de landschapselementen altijd een onderdeel is van de ontwikkeling van een gebied”, aldus Vermeulen.

“Het Bentwoud blijft goed groeien, daar maken we ons geen zorgen over”. Met deze woorden besluit Casper de Groot, adviseur bosbeheer bij Staatsbosbeheer, zijn verhaal over het beheer van bos en het beheer van het Bentwoud tijdens de najaarsbijeenkomst van onze vereniging. Een goed bezochte bijeenkomst: zo’n 60 leden hebben vol aandacht naar hem geluisterd.

Zo’n 12% van het Nederlandse bosgebied staat op rijke kleigrond als in het Bentwoud. “Denk bijvoorbeeld aan de bossen in de Flevopolder” licht Casper toe. Er ligt wel een uitdaging voor Staatsbosbeheer voor deze bossen. Een aantal is voornamelijk ingeplant met essen en daar is nu sprake van massale sterfte door een schimmelinfectie. Ook staan er de nodige populieren die hun laatste levensjaren beginnen te bereiken. En er is niet overal op een goede wijze uitgedund. Als toekomstperspectief voor het Bentwoud ziet Casper het Amsterdamse Bos of Amelisweerd. “Daarmee bedoel ik veel dikke bomen, gevarieerd in soorten, verschillende leeftijden van bomen, gelaagdheid, dus van ruigte naar lage begroeiing naar bomen.”
Bomen die in groepen opgroeien gaan met elkaar concurreren, legt Casper uit. Niet alleen in aantallen, ook in soorten. Een wilg bijvoorbeeld kan een kers of een eik verdringen door zijn snelle groei. “We beheren een bos omdat we er iets mee willen, namelijk dikke, hoge bomen met een hoge kroon. Dat betekent dat je geduld moet hebben, reken maar op 80 jaar.” Staatsbosbeheer wil recht doen aan de investering die in het Bentwoud is gedaan en gaat een beheerplan opstellen voor de komende jaren. Op dit moment wordt waar nodig al zieke essen gekapt en wordt gericht gedund.
Een aanwezige wil weten of Staatsbosbeheer wel weet waar de bomen vandaan komen. “Dat weten we heel precies“ is het antwoord van Casper. “Het plantmateriaal is van Nederlandse bodem, komt vaak van zaden uit eigen bossen. We hebben contracten met een aantal kwekers die deze zaden voor Staatsbosbeheer opkweken, of we nemen onder bepaalde voorwaarden bomen van hen af.” “Let je ook op de natuurwaarde van het Bentwoud, denk aan biodiversiteit”, wil iemand anders weten. De verschillende soorten bomen en struiken en de verandering biedt onderkomen aan verschillende insecten en vogels, licht Casper toe. Maar ook dood hout, wanneer wel of niet maaien heeft invloed. Omdat het Bentwoud nog jong is, zijn er veel kansen op dit gebied. Omdat de eindtijd heeft geklonken praat een aantal aanwezigen hierover nog met hem na.

Aanleg Verlengde Bentwoudlaan (N207 Zuid)
Het andere onderwerp van de avond was de door de overheden gewenste aanleg van de Verlengde Bentwoudlaan door het oostelijk deel van het Bentwoud. De presentatie van Kees Bot, bestuurslid van onze vereniging, schetst het voorstel om de verkeersknelpunten in de regio Boskoop, Hazerswoude-Dorp en Waddinxveen op te lossen.

Een aquaduct onder de Gouwe ten noorden van Boskoop, de “Bodegravenboog” bij knooppunt A12/N11 en een korte verbinding van de Moordrechtboog naar de bestaande Zuidelijke Rondweg om Waddinxveen: dat is de oplossing voor de huidige verkeersproblemen in deze regio. Doorgaand verkeer dat niet in de gemeenten moet zijn, wordt ermee geweerd, het Bentwoud en het Groene Hart worden gespaard en de leefomgeving voor de bewoners wordt niet aangetast.

Dit voorstel heeft Het Molenberaad op 22 oktober 2018 gepresenteerd, voorzien van verkeersberekeningen. In Het Molenberaad heeft een aantal verenigingen, waaronder De Vrienden van het Bentwoud hun kennis gebundeld om de aanleg van de N207 Zuid te voorkomen.

35 procent minder autoverkeer over hefbrug Boskoop
Tijdens de verdere verkenning naar de aanleg N207 Zuid hebben de overheden stelselmatig  geweigerd om deze variant, waarbij de N207 Zuid niet wordt aangelegd, door te rekenen op verkeersstromen. Het Molenberaad heeft met gegevens die op eigen kosten zijn vergaard, toch op hoofdlijnen een inschatting kunnen maken. Dit leidt tot het voorstel dat duidelijk gunstige gevolgen heeft:
– een aquaduct onder de Gouwe als oost-west verbinding ten noorden van Boskoop om de Zijde te ontlasten en het verkeer door Hazerswoude Dorp te verminderen;
– de aanleg van de zogenaamde Bodegravenboog om doorgaand verkeer om de regio heen te leiden via de snelwegen A20/A12 en N11 i.p.v. de N207/N207 Zuid;
– een korte verbinding tussen de Moordrechtboog en de bestaande Zuidelijke Rondweg om de bereikbaarheid van Waddinxveen te verbeteren.
Dit voorstel leidt tot de volgende resultaten: ongeveer 35% minder autoverkeer op de hefbrug in Boskoop en door Hazerswoude-Dorp tussen de 10 en 15% verkeersreductie (ter vergelijking indien wél aanleg N207 Zuid: slechts 4% minder over de hefbrug en tot 20% méér door Hazerswoude-Dorp). Op de huidige N207, de weg langs de Gouwe, is afhankelijk van het traject 25 tot 40% minder autoverkeer te verwachten.

Voorstel van het Molenberaad

Scenario’s provincie: onzinnig en duur
De scenario’s die de provincie tot nu toe heeft getoond, zijn volgens Het Molenberaad onzinnig en duur. In alle varianten wordt uitgegaan van de aanleg van de N207 Zuid. Er is zelfs een variant die volgens het Molenberaad dramatisch uitpakt. Daarbij wordt  N207 Zuid doorgetrokken naar de N11 en verder richting de A4: dat betekent veel doorgaand verkeer van Rotterdam-Oost naar Amsterdam, dus sluipenderwijs een hele nieuwe snelweg door het Groene Hart.

Klacht over handelwijze provincie
De provincie weigert om het scenario van Het Molenberaad via een vergelijkbare modelberekening door te laten rekenen. Op een verzoek om dan voor eigen rekening het bedrijf dat de provincie benut, te mogen gebruiken, heeft Gedeputeerde Vermeulen helemaal niet gereageerd, er is zelfs geen ontvangstbevestiging op dit verzoek gestuurd. Het Molenberaad heeft op 2 november 2018 een formele klacht ingediend over deze handelwijze. Na telefonisch contact tussen de klachtenfunctionaris van de provincie en Het Molenberaad kwam op 20 november kwam een mailtje van de projectleider N207 Zuid van de provincie dat we contact mochten opnemen met het bedrijf.